INTERVIEW | Ελένη Ανδρεάδη | "Κανείς δεν είναι πολύ μικρός για να κάνει τον κόσμο πιο όμορφο"

Θα σας πω ένα μυστικό. Εκείνη ίσως και να το υποψιάζεται, αλλά εσείς μην της το πείτε: Παρακολουθώ την Ελένη Ανδρεάδη! Φοράω καμπαρντίνα και πράσινα γυαλιά και μαθαίνω τι κάνει, πού είναι, σε ποιους μιλά και ποιους επηρεάζει! Η καινούρια της σειρά βιβλίων "Οι μαχητές του Ντάο" από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και η παράσταση "Πράκτορες του Πλανήτη- Τα τέρατα των θαλασσών" στο θέατρο Βέμπο μού έδωσαν την αφορμή για μια ουσιαστική συζήτηση με αυτή την αεικίνητη συγγραφέα, σύμβουλο επιχειρήσεων, διευθύντρια περιβαλλοντικής οργάνωσης και πάνω απ' όλα υπέρμαχο της προστασίας του πλανήτη που τόσο πολύ θαυμάζω!

Μια νέα παράσταση, μια καινούρια σειρά βιβλίων… ουυυ, έχουμε πολλά και ωραία να πούμε- κι όμως κάτι άλλο με «επείγει». Βρέθηκες πρόσφατα στο Δημοτικό Σχολείο της Αγίας Άννας στην Εύβοια… Μίλησέ μας λίγο για αυτό, Ελένη μου, μοιράσου μαζί μας τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου.

Ήταν μια εμπειρία που δεν θα ξεχάσω. Μετά από πρόσκληση της ΠΥΡΝΑ, βρέθηκα με άλλους συγγραφείς στην πληγείσα από τις πυρκαγιές περιοχή της Βόρειας Εύβοιας, με μαθητές και μαθήτριες εκεί.

Να συγχαρώ καταρχάς την ΠΥΡΝΑ που υλοποιεί το πρόγραμμα Βιβλία σε Ρόδες, το οποίο φέρνει το βιβλίο σε περιοχές όπου τα παιδιά δεν έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές σύγχρονες εκδόσεις – πολύτιμο έργο.

Αυτή η επίσκεψη με τα Βιβλία σε Ρόδες, ήταν ακόμα πιο συγκινητική λόγω του ότι βρεθήκαμε με τα παιδιά που έχουν, όπως έγραψα σε μια ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα, κοιτάξει κατάματα την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της.

Το σχολείο ήταν μια κουκίδα χρώματος ανάμεσα από καμένα, μαύρα δέντρα παντού. Νομίζω ότι ακόμα διστάζουμε να ενώσουμε τις τέλειες σχετικά με το τι σημαίνει η κλιματική αλλαγή για εμάς και τα παιδιά μας.

Και το ηθικό κομμάτι, το τραύμα σε αυτά τα παιδιά να αφήσει κανείς στην άκρη, ακόμα και με οικονομικούς όρους, η έλλειψη επαρκούς δράσης είναι παράλογη. Είναι πολύ φθηνότερο να δράσουμε τώρα παρά να υποστούμε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που φέρνει μεταξύ άλλων αυξημένα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως πυρκαγιές και πλημμύρες.

Η επίσκεψη αυτή, που συνέπεσε με την COP27, την τελευταία παγκόσμια συνδιάσκεψη για το κλίμα, με γέμισε ακόμα μεγαλύτερη αγανάκτηση για την ανεπάρκεια των ηγετών του πλανήτη μας και του αγκυλωμένου συστήματος που μας οδηγεί στον παραλογισμό. Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ, και τα παιδιά στην Εύβοια το ξέρουν. Εμείς πού είμαστε;

Πολυπράγμονες και αεικίνητοι οι «Πράκτορες του Πλανήτη»! Τους γνωρίσαμε και τους αγαπήσαμε μέσα από την εξαιρετική σειρά βιβλίων σου, και τώρα τους βλέπουμε και στο θέατρο Βέμπο να πρωταγωνιστούν στην παράσταση «Πράκτορες του Πλανήτη – Τα τέρατα των θαλασσών»! Πώς προέκυψε αυτή η ωραία ιδέα, αλήθεια;

Τα βιβλία είναι γραμμένα με πολύ θεατρικό τρόπο – ίσως λόγω και της ενασχόλησής μου με θεατρικές σπουδές παλιότερα. Όταν εργαζόμουν στο Λονδίνο, τα απογεύματα είχα γραφτεί σε μια θεατρική ομάδα για ένα έτος, και πιστεύω επηρέασε τον τρόπο που γράφω, με πολύ έντονο το στοιχείο των διαλόγων. Οπότε η σκέψη να γίνει θεατρικό έργο ήταν πάντοτε στο πίσω μέρος του μυαλού μου και πολλοί μου έλεγαν αν το έχω σκεφτεί με το που τελείωναν το βιβλίο…

Όταν με προσέγγισε ο παραγωγός, Παύλος Μητσόπουλος της Underdog Entertainment, πριν δύο χρόνια και συζητήσαμε την προσέγγιση, το ότι θέλουμε το έργο να είναι καταρχάς διασκεδαστικό και να περνάει πολύ αβίαστα την περιβαλλοντική πληροφορία, να έχει περιπέτεια, μουσική, χιούμορ, χορό, συνειδητοποίησα ότι είχε έρθει η κατάλληλη στιγμή.

Διαβάζω ότι «μέρος των εσόδων από τα εισιτήρια της παράστασης στηρίζουν τη δράση ZEROPLASTIC της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης iSea». Θα ήθελες να μας μιλήσεις για αυτή τη δράση και την οργάνωση;

Στο έργο, που είναι βασισμένο στο τρίτο βιβλίο, που εστιάζει στη θάλασσα και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει, μιλάμε για την πλαστική ρύπανση. Ένα από τα τέρατα του υπερκακού Ιβάν είναι εξάλλου, η πλαστική Σουπάρα! Θέλαμε να δέσουμε την παράσταση με έναν σκοπό που να αξίζει, δηλαδή να συμβάλλουμε σε κάτι αξιόλογο που να περνάει από την εκπαίδευση στη δράση, και έτσι προέκυψε η ιδέα.

Η iSea είναι μια εξαιρετική οργάνωση που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και εστιάζει στην έρευνα και δράση για την προστασία της θάλασσας, με τεράστιο έργο. Υλοποιούν καθαρισμούς σε όλη τη χώρα, στις ακτές μας αλλά και υποθαλάσσια. Μέρος από τα έσοδα από εισιτήρια στηρίζουν τις δράσεις τους στα πλαίσια του προγράμματος zeroplastic που υλοποιούν αυτό το χρονικό διάστημα.

Στο πλαίσιο της παράστασης, οι Πράκτορες του Πλανήτη καλούνται να σώσουν το προστατευμένο θαλάσσιο πάρκο της Αλοννήσου. Με ποιες σκέψεις στο μυαλό επέλεξες τη συγκεκριμένη τοποθεσία και όχι μια οποιανδήποτε άλλη;

Ήταν ιδέα του Παύλου, από την πρώτη μας κιόλας συζήτηση, και αμέσως συμφώνησα με ενθουσιασμό. Ένα από τα πράγματα που έχω μάθει μετά από ενασχόληση στον τομέα της περιβαλλοντικής επικοινωνίας κοντά στα είκοσι χρόνια, είναι πως ο άνθρωπος πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο του μηνύματος. Δηλαδή για να έχει απήχηση το μήνυμα πρέπει να καταλάβουμε πως μας επηρεάζει εμάς άμεσα (και όχι μόνο την μακρινή πολική αρκούδα). Ο καλύτερος τρόπος να γίνει αυτό είναι να εστιάσουμε σε τοπικά θέματα, και για αυτό θέλαμε να το φέρουμε στην Ελλάδα, σε ένα μέρος γνωστό σε όλους.

Φεύγοντας τα παιδιά από το θέατρο, τι θα ήθελες να κρατήσουν στο νου και την καρδιά τους;

Θέλω να πιστέψουν τα παιδιά πως μπορούν να γίνουν πρωταγωνιστές για να βελτιώσουν τον κόσμο και πως κανείς δεν είναι πολύ μικρός για να κάνει τον κόσμο πιο όμορφο.

Από ό,τι κατάλαβα (διόρθωσέ με) οι «Πράκτορες του Πλανήτη» έκαναν εκδοτικά τον κύκλο τους, και πλέον αναλαμβάνουν αναγνωστική δράση «Οι Μαχητές του Ντάο», ο Του και η Ντι! Πώς εμπνεύστηκες τη νέα αυτή σειρά βιβλίων; Υπήρξε κάποια συγκεκριμένη αφορμή/συγκυρία;

Δεν έχω αποκλείσει να γράψω άλλο βιβλίο Πράκτορες του Πλανήτη. Δεν γνωρίζω αν αυτό θα γίνει και πότε, ειδικά διότι τώρα όντως με απασχολεί και η νέα σειρά που προέκυψε όταν μου ζήτησε ο εκδοτικός οίκος (το Μεταίχμιο) να γράψω μια περιβαλλοντική σειρά για μικρότερα παιδιά (5+ αντί για 8+ των Πρακτόρων…)

Έτσι γεννήθηκαν οι Μαχητές του Ντάο, μια σειρά βιβλίων που εμπνέεται από την αρχαία Κινέζικη φιλοσοφία του Ντάο ή Τάο.

Η αδερφή μου, όταν ήμουν μικρότερη, μου είχε δανείσει το κλασικό βιβλίο του Λάο Τσε, Το Βιβλίο του Δρόμου και της Αρετής, και μου είχε κάνει από τότε εντύπωση. Παράλληλα πειραματίζομαι εδώ και αρκετά χρόνια με τον διαλογισμό (όσο μου επιτρέπουν πλέον δύο μικρά παιδιά!) και κάπως όλα αυτά έδεσαν μέσα μου.

Τελευταία, όσο τα θέματα βιωσιμότητας γίνονται ακόμα πιο επείγοντα, επιστρέφω στα βασικά. Η σημασία της ισορροπίας μέσα μας για να βρούμε την ισορροπία με τον πλανήτη μας. Η καλοσύνη, ο σεβασμός, η ευγνωμοσύνη, στοιχεία που έχουμε υποβαθμίσει και οδηγούν στον υπερκαταναλωτισμό, στην καταστροφή της άγριας φύσης, των άλλων ειδών στη Γη, στην απληστία και έλλειψη συμπόνιας για τους ευάλωτους συνανθρώπους μας που είναι και πιο εκτεθειμένοι στις συνέπειες. Έχουμε ως ανθρωπότητα χάσει την ισορροπία μέσα μας σε τέτοιο βαθμό που να μην καταλαβαίνουμε το πόσο κινδυνεύουμε οι ίδιοι.

Λάτρεψα τον πρώτο τόμο, την «Υπόθεση Ηλιακό Τσάι», και ρούφηξα σελίδα-σελίδα την ιστορία και την υπέροχη εικονογράφηση του Γιάννη Σκουλούδη! Πες μας, πώς έχουν αγκαλιάσει έως τώρα οι μικροί αναγνώστες (αλλά και οι γονείς τους) τον παππού Σίφου και τη φιλοσοφία του Ντάο; Τι σχόλια σού κάνουν; Τι απορίες έχουν;

Ευχαριστώ πολύ! Οι γονείς μου λένε ότι το βιβλίο έχει κάτι πολύ ζεν που τους τράβηξε, μια διαφορετική αντιμετώπιση των θεμάτων, που δεν την περίμεναν, κάτι που το κάνει πολύ πρωτότυπο. Τα παιδιά τα βλέπω έτοιμα για Τάι Τσι και δράση! Ο Σίφου τους αρέσει ιδιαίτερα – νομίζω ίσως το ότι είναι ταξιδιώτης του χρόνου και απρόβλεπτος…

Δώσε μας ένα μικρό spoiler: Στον δεύτερο τόμο των Μαχητών του Ντάο... αχ, γιατί είναι λυπημένο το πάντα;

Θα πω απλά ότι έχει να κάνει με έναν παλιό Κινέζικο μύθο και το βιβλίο θα ασχολείται με την έκτη εξαφάνιση των ειδών του κόσμου.

Έχουμε χάσει πάνω από το μισό πληθυσμό ζώων τα τελευταία πενήντα χρόνια. Είναι η πρώτη φορά που μαζική εξαφάνιση ειδών (μετά από αυτή των δεινόσαυρων) οφείλεται σε ένα άλλο είδος. Στον άνθρωπο!

Αν τρυπώναμε τώρα κρυφά στο γραφείο σου… θα βλέπαμε ότι έχεις ήδη έτοιμους τους επόμενους τόμους της σειράς (μέχρι πού έχει φτάσει η συγγραφική χάρη σου; ) και ότι επιπλέον δουλεύεις πάνω σε τι, σε τι;

Δουλεύω πυρετωδώς να παραδώσω το δεύτερο βιβλίο (με το γλυκό πάντα!). Επίσης δουλεύω την μετάφραση του βιβλίου στα Αγγλικά. Τέλος προσπαθώ να συμμαζέψω το γραφείο μου εδώ και τρία χρόνια, αλλά πού χρόνος…! Αν, λοιπόν, τρυπώσετε στο γραφείο μου, θα σας έλεγα, ανάμεσα από σκόρπια χαρτιά και βιβλία, να πάμε καλύτερα δίπλα για καφέ!

Στο δικό σου Βάζο Ευγνωμοσύνης, ποιοι είναι οι πολύτιμοι θησαυροί σου;

Περπάτημα στη φύση, το πρωινό πράσινο τσάι μου, η οικογένειά μου.

Η «ισορροπία», αν και αποτελεί την ουσία των πάντων, φαντάζει όνειρο απατηλό σε έναν κόσμο εντελώς ανισόρροπο! Την προσπαθείς, την αναζητάς, την επιτυγχάνεις;

Προσπαθώ, τη βρίσκω, τη χάνω, την ξαναβρίσκω… Τα πράγματα είναι πολύ ρευστά για όλους μας. Μια πνευματική δασκάλα mindfulness, η Pema Chodron, το παραλληλίζει με τον ουρανό. Μια μέρα έχει ήλιο, άλλες συννεφιά, άλλες μπόρες. Δεν υπάρχει σταθερή ισορροπία, ακόμα και στον πιο πνευματικό άνθρωπο.

Αυτό που μπορούμε να ελπίζουμε είναι να έχουμε περισσότερες μέρες με ήλιο, περισσότερη χαρά και εκτίμηση των καθημερινών πραγμάτων που τελικά είναι και η ίδια η ζωή. Όταν ζούμε στο παρελθόν ή το μέλλον, δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχείς.

Πες μου αλήθεια. Πόσο αισιόδοξη είσαι για το μέλλον του πλανήτη; Υπάρχουν στιγμές που θυμώνεις/απελπίζεσαι και σκέφτεσαι να τα παρατήσεις;

Είναι πολλές φορές δύσκολο να είσαι αισιόδοξος. Έχω βράδια που ξυπνάω πανικόβλητη, ομολογώ, για τα παιδιά μου, αν όχι για εμένα. Αλλά η απαισιοδοξία είναι ο νέος σκεπτικισμός. Παλιότερα ο σκεπτικισμός για το εάν η κλιματική αλλαγή είναι ανθρωπογενής ήταν αυτό που σταματούσε κόσμο από τη δράση, και τώρα είναι η απαισιοδοξία.

Οι λύσεις υπάρχουν. Πολλές φορές τα πράγματα μπορούν να αλλάξουνε καταιγιστικά. Το ελπίζω. Όταν ψάχνω για αισιοδοξία, αναζητώ μια τοπική δράση. Μια δενδροφύτευση, έναν καθαρισμό, εθελοντισμό… Αυτά πάντα με γεμίζουν αισιοδοξία.

(ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΤΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΑ ΤΑ ΠΛΗ ΚΤΙ ΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ! ΘΑ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕΙ ΠΟΛΥ!)

«Έλα να βρεις τη δύναμη που κινεί ουρανό και γη. Ο αέρας και ο ήλιος θα σου δείξουνε πώς να κινήσεις ουρανό και γη, να βρεις τη δύναμη, να δεις η δύναμη πως είσαι εσύ». Αληθινή έμπνευση το τραγούδι της αδερφής σου, Αθηνάς Ανδρεάδη! Γιατί αυτή η κοινωνία προσπαθεί ολοένα και περισσότερο να μας πείσει ότι είμαστε ανήμποροι, αδύναμοι, ανίκανοι, έρμαια μιας ιστορίας που γράφεται για εμάς χωρίς εμάς; Πιστεύεις αλήθεια ότι ο καθένας μας έχει μέσα του τη δύναμη που θα φέρει την αλλαγή;

Απόλυτα! Φυσικά έχει σημασία η ατομική πρωτοβουλία. Στο περασμένο TEDxAthens μίλησα για αυτό το θέμα, το πόσο πρέπει να πιστέψουμε πως μπορούμε να είμαστε πρωταγωνιστές, όπως τα παιδιά. Τα παιδιά το πιστεύουν αυτό – όταν διηγούνται μια ιστορία βάζουν τον εαυτό στο επίκεντρο. Καθώς μεγαλώνουμε αρχίζουμε να θεωρούμε την μετριοφροσύνη αρετή και τον ιδεαλισμό και ρομαντισμό ονειροπαρμένο.

Ο Jadav Payeng στην Ινδία φυτεύει από το 1979 ένα δέντρο κάθε μέρα. Πλέον έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο δάσος όσο και το Central Park στη Νέα Υόρκη. Ας σκεφτούμε, λοιπόν, τον Jadav Payeng όποτε αμφισβητούμε ότι οι πράξεις μας έχουν σημασία…

Σε ευχαριστούμε πολύ, υπέροχη Ελένη μας, Πράκτορα του Πλανήτη και Μαχήτρια του Ντάο! Συνέχισε να προστατεύεις τη Γη! Είμαστε μαζί σου!

ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗς ΕΛΕΝΗΣ ΑΝΔΡΕΑΔΗ;

Γεννήθηκε στο Λονδίνο. Ταξίδεψε και δούλεψε σε πολλές χώρες, όπως στην Αγγλία, στη Γερμανία και στην Αμερική, όπου ειδικεύτηκε στην Περιβαλλοντική Πολιτική και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Εκεί πήρε ένα μάθημα στη δημιουργική γραφή και έγραψε ένα μυθιστόρημα, το οποίο γρήγορα έκρυψε στο συρτάρι της. Όταν γύρισε στην Ελλάδα το 2009, ίδρυσε τη Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση Πράκτορες του Πλανήτη, η οποία προσκαλεί τα παιδιά να σώσουν τον πλανήτη μέσα από μυστικές αποστολές. Τα βιωματικά περιβαλλοντικά προγράμματα της οργάνωσης υλοποιούνται σε δημοτικά σχολεία σε ολόκληρη τη χώρα και έχουν βραβευτεί για την καινοτομία τους από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Το πρώτο βιβλίο της, Γίνε Πράκτορας του Πλανήτη, απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου στην κατηγορία Βιβλίου Γνώσεων 2015, ενώ το δεύτερο της σειράς βρέθηκε στις βραχείες λίστες. Τα βιβλία της μεταφράζονται και κυκλοφορούν σε χώρες όπως η Αμερική, η Κίνα, η Κορέα, η Τουρκία και η Αίγυπτος.

ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ ΥΠΕΡΟΧΑ ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ;

Βρείτε ΕΔΩ το καινούριο βιβλίο της Ελένης Ανδρεάδη "Μαχητές του Ντάο 1/ Υπόθεση Ηλιακό Τσάι" (εκδόσεις Μεταίχμιο) και αναζητήστε και τα παλαιότερα: τα πέντε βιβλία της σειράς "Πράκτορες του Πλανήτη", "Ο Τζάστιν Γκρέι και οι Φύλακες της Γης", "Ένα σύννεφο για τα γενέθλιά μου", "Γιατί σβήσαμε το γράμμα Β".

ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ "Οι πράκτορες του Πλανήτη- Τα τέρατα των Θαλασσών";

Θέατρο Βέμπο, Καρόλου 18, Μεταξουργείο

Κάθε Κυριακή στις 11:30 και καθημερινές για σχολεία στις 10:30

Εισιτήρια: Από 10 € / Προπώληση ηλεκτρονικά μέσω VIVA.GR και στα εξής φυσικά σημεία: MediaMarkt, Public, Wind, καθώς στο ταμείο του θεάτρου.

Παραγωγή: Underdog Entertainment